Άγιοι της Καππαδοκίας
Η Καππαδοκία υπήρξε από τις πιο εκλεκτές επαρχίες του Βυζαντινού κράτους. Φημισμένη για τα ωραία της άλογα, το ηφαιστιογενές της έδαφος, τα καταπληκτικά και πανέμορφά της τοπία, τους πανύψηλους βράχους της, τα λαξευτά σπίτια και δημόσια κτίρια, τα λαξευτά μοναστήρια και ασκητήρια, τους λαξευτούς της ναούς. Φημισμένη για τις υπόγειες, δαιδαλώδεις, κα πολυώροφες πολιτείες της με την πρωτότυπη αρχιτεκτονική και τα θαυμαστά στατικά δεδομένα τις μηχανολογικές τους επινοήσεις και τα πρωτότυπα συστήματα αερισμού και επικοινωνίας που κλείνανε την είσοδο τους με μια τεράστια μυλόπετρα για να μη τους βρίσκουν οι αλλεπάλληλοι επιδρομείς.
Φημισμένη όμως και για τους μάρτυρες, τους εκκλησιαστικούς πατέρες και διδασκάλους, τους αναρίθμητους Αγίους. Διότι δέχθηκε τον χριστιανισμό μόλις εκείνος εμφανίστηκε.
Ο απόστολος Πέτρος αναφέρει την Καππαδοκία στους αποδέκτες της πρώτης του επιστολής μαζί με τις επαρχίες του Πόντου, της Γαλατίας, της Ασίας, και της Βιθυνίας. Πιθανόν να κήρυξε στη νότιο Καππαδοκία και ὁ απόστολος Παύλος κατά την δευτέρα περιοδεία του. Νωρίτερα ἡ Καππαδοκία αναφέρεται κατά την ημέρα της Πεντηκοστής (Πράξ.2,9). Καππαδόκες μάρτυρες όπως ὁ άγιος Γεώργιος, ὁ άγιος Μάμας, οι άγιοι μάρτυρες Ευέλπιστος Ορέστης, Γόρδιος, Θεόδοτος, Θεόδωρος, Ρουφίνα, ο Ιωάννης ο Ρώσος του οποίου το τίμιο λείψανο φέρανε οι αδελφοί πρόσφυγες από το Προκόπι στην Εύβοια και τόσοι άλλοι ποτίζουν με το αίμα τους την φυτεία του χριστιανισμού. Μεγάλοι θεολόγοι στηρίζουν με τη διδασκαλία και την ποιμαντική τους την Εκκλησία. Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος ο Θεολόγος, Γρηγόριος ο Νύσσης, Ἀμφιλόχιος Ἰκονίου, Ἀστέριος Ἀμασείας, Φίρμος Καισαρείας, ο άγιος πατριάρχης Ιεροσολύμων Αλέξανδρος, ο άγιος Φιρμιλιανὸς επίσκοπος Καισαρείας, ο άγιος Γρηγόριος, ο φωτιστής των Αρμενίων, ο άγιος Γρηγόριος επίσκοπος Νεοκαισαρείας και τόσοι άλλοι. Ὁ Αρσένιος ο Καππαδόκης, ο γέροντας του πατρός Παϊσίου του αγιορείτη, όπως και ο ίδιος ο πατήρ Παΐσιος κατάγονται από τα Φάρασα της Καππαδοκίας η οποία δεν έπαυσε να αναδεικνύει αγίους μέχρι και τον ξεριζωμό των Ελλήνων το 1924.
Ειδική μνεία πρέπει να κάνουμε στην προστάτιδα της Αξού Αγ. Μακρίνα
Μία γυναίκα, που το όνομα της και το έργο έμειναν πολὺ σεβαστά στην ιστορία της Εκκλησίας, είναι η οσία Μακρίνα, της όποιας την ιερή μνήμη γιορτάζουμε στις 19 Ιουλίου. Η οσία Μακρίνα είναι αδελφή του Μεγάλου Βασιλείου και πρωτότοκη σε μία οικογένεια με εννέα παιδιά, που έδωσε στην Εκκλησία τρεις επισκόπους. Η οικογένεια της οσίας Μακρίνας ήταν από τις πιο ξεχωριστές οικογένειες της Καππαδοκίας, με προγόνους άγιους μάρτυρες στα χρόνια των διωγμών και με δάσκαλο τον άγιο Γρηγόριο το θαυματουργό.
Ο άγιος Γρηγόριος ο επίσκοπος Νύσσης, αδελφός της όσιας Μακρίνας, έγραψε το βίο της, άλλα και ο άλλος αδελφός της, ὁ Μέγας Βασίλειος, μας δίνει πληροφορίες, ώστε να γνωρίζουμε πολλά και με ακρίβεια για την οσία του Θεού. Αρχίζοντας τη βιογραφία της αδελφής του, ὁ άγιος Γρηγόριος γράφει• «Αυτά που γράφω είναι αξιόπιστα, γιατί δεν τα διάβασα, αλλά μου τα δίδαξε ἡ πείρα, και σε όσα με ακρίβεια έχω να σας πω δεν θα επικαλεσθώ ξένη μαρτυρία». Ἡ Μακρίνα λοιπόν ήταν το πρώτο παιδὶ της οικογένειας και ανατράφηκε από τους γονείς της με πολλή επιμέλεια· εκτός από τα άλλα, ήξερε και όλο το Ψαλτήριο.
Ὁ πατέρας της σε μικρή ακόμα ηλικία την αρραβώνιασε με κάποιον καλό νέο, άλλα ὁ νέος αυτός πέθανε πριν να έλθει ο καιρός για το γάμο. Αυτό ήταν αρκετό· η Μακρίνα, σαν και να είχε γίνει ο γάμος, έμεινε πιστή στη γνώμη του πατέρα της κι αφοσιώθηκε να βοηθήσει τη μητέρα της στην ανατροφή των αδελφών της. Όλα τα αδέλφια στο σπίτι τη σέβονταν σαν δεύτερη μητέρα τους, και είναι αυτή που κατόρθωσε να πείσει τον Μέγα Βασίλειο να αφήσει τη δικηγορική και να γίνει μοναχός. Όταν μάλιστα πέθανε ο πατέρας της, η Μακρίνα ανέλαβε να αναθρέψει και διδάξει τον ένατο αδελφό της Πέτρο, τον έπειτα επίσκοπο Σεβαστείας.
Άλλα η οσία Μακρίνα δεν υπήρξε μόνο για την οικογένεια της «τού βίου διδάσκαλος» και «μετά τήν μητέρα μήτηρ», άλλα και μεγάλη οσία και μοναχή. Όταν μεγάλωσαν οι αδελφοί της και πήραν ο καθένας το δρόμο του, η Μακρίνα αποτραβήχτηκε στα οικογενειακά τους κτήματα, στον Πόντο κι εκεί ίδρυσε μεγάλο και υποδειγματικό γυναίκειο κοινόβιο μοναστήρι. Να τί γράφει ο άγιος Γρηγόριος ο επίσκοπος Νύσσης για «το φροντιστήριο» αυτό της αρετής, όπως το χαρακτηρίζει. «Άγιες γυναίκες, που έδωσαν το βίο τους για να κερδίσουν τη ζωή».
Η οσία Μακρίνα πέθανε ένα χρόνο μετά τον θάνατο του αδελφού της Μεγάλου Βασιλείου, δηλαδή το 380. Ο άγιος Γρηγόριος, που βρέθηκε στο θάνατό της και της έκλεισε τα μάτια, μας περιγράφει συγκινητικά τις τελευταίες στιγμές της. Μας απομνημονεύει και την προσευχή της οσίας πριν παραδώσει το πνεύμα, μία προσευχή γεμάτη πίστη και ελπίδα. Η οσία Μακρίνα, με την προσδοκία της αναστάσεως, έκανε το πέρασμα «Εκ του θανάτου εις την ζωήν». Προσευχόταν με πολύ σιγανή φωνή σταυρώνοντας τα μάτια, το στόμα και την καρδιά της.